Στοχευόμενα είδη
Τα στοχευόμενα είδη του έργου ELIFE LIFE θεωρούνται ως «κρισίμως κινδυνεύον» ή «κινδυνέυον» βάση του Ευρωπαϊκού Κόκκινου Καταλόγου της IUCN, συγκεκριμένα τα: Lamna nasus (κρισίμως κινδυνεύον), Carcharhinus plumbeus (κινδυνέυον), Alopias spp. (κινδυνέυον), Dalatias licha (κινδυνέυον), Squalus acanthias (κινδυνέυον), Cethorinus maximus (κινδυνέυον). Άλλα είδη στόχοι του προγράμματος είναι επίσης είδη που απειλούνται στη λεκάνη της Μεσογείου, όπως οι πελαγικοί καρχαρίες που συλλαμβάνονται συνήθως ως παρεμπίπτον αλίευμα Isurus oxyrichus και Prionace glauca (κρισίμως κινδυνεύον, IUCN) και τα είδη καρχαριών που είναι στόχοι της αλιείας και ανήκουν στο γένος Mustelus («τρωτά» στη Μεσόγειο βάση IUCN). Οι δράσεις που αναπτύσσονται και τα αποτελέσματα που προκύπτουν από το έργο θα έχουν θετικές επιπτώσεις σε άλλα είδη πελαγικών που προστατεόυνται σε σειρά συμβάσεων και νομοθετημάτων όπως στο παράρτημα ΙΙ του πρωτοκόλλου SPA / BD της σύμβασης της Βαρκελώνης.
Cetorhinus maximus (Καρχαρίας προσκυνητής)
Ο καρχαρίας προσκυνητής είναι κοσμοπολίτικο είδος, με ευρεία γεωγραφική εξάπλωση σε όλους τους ωκεανούς και της θάλασσες του κόσμου. Αποτελεί το μεγαλύτερο καρχαρία της Μεσογείου και το δεύτερο σε μέγεθος παγκοσμίως μετά το φαλαινοκαρχαρία. Απαντάται σε όλη τη Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένων και των ιταλικών, ελληνικών και κυπριακών θαλασσών, και πραγματοποιεί μεγάλες μετακινήσεις. Το χειμώνα εντοπίζεται συνήθως σε βαθιά, κρύα νερά, ενώ το καλοκαίρι κολυμπά σε επιφανειακά νερά, κοντά στις ακτές, αναζητώντας τροφή. Η δίαιτά του περιλαμβάνει κωπήποδα, προνύμφες δεκαπόδων και αβγά ψαριών, τα οποία διηθεί από τη στήλη του νερού. Είναι ωοζωοτόκο είδος, με χαμηλή γονιμότητα και μεγάλη περίοδο κύησης και γεννά έως 6 μικρά. Ο μεσογειακός του πληθυσμός έχει αξιολογηθεί ως Κυνδινεύων και προστατεύεται με βάση τη Σύμβαση Βαρκελώνης, Σύμβαση Βέρνης, Σύσταση GFCM/36/2012/3, Κανονισμός 2018/120. Οι μεγαλύτερη απειλή του πληθυσμού του είδους στη Μεσόγειο είναι οι τυχαίες συλλήψεις του σε αλιευτικά εργαλεία (όπως στατικά ή συρόμενα δίχτυα, παραγάδια κλπ).
Dalatias licha (Σκυμνοσκυλόψαρο)
Το Σκυμνοσκυλόψαρο είναι ένας μεσαίου μεγέθους καρχαρίας που ζει στα βαθιά νερά που εντοπίζεται στον Ατλαντικό και τον Ινδο-Δυτικό Κεντρικό Ειρηνικό Ωκεανό σε εύκρατες και τροπικές θάλασσες στην υφαλοκρηπίδα και το υφαλοπρανές. Ζει στο πυθμένα αν και πολλές φορές εντοπίζονται στη στήλη του νερού και εντοπίζεται σε μεμονωμένα ή σε μικρά κοπάδια. Τρέφεται με ψάρια, σαλάχια, άλλους καρχαρίες, κεφαλόποδα και καρκινοειδή. Το είδος δε προστατεύεται αλλά ο μεσογειακός του πληθυσμός έχει αξιολογηθεί ως Τρωτός με κύριες απειλές τη παρεμπίπτουσα αλίευσή του σε τράτες και παραγάδια.
Squalus acanthias (Κοκκαλάρης (Cy), Κεντρόνι (Gr))
Είδος με εξάπλωση στον Δυτικό και Ανατολικό Ατλαντικός ωκεανό, τον Ινδο-Ειρηνικό ωκεανό, και τη Μεσόγειος και Μαύρη θάλασσα που εντοπίζεται σε παράκτιες περιοχές έως τα 1400μ βάθος. Άκρως μεταναστευτικό είδος σχηματίζει ξεχωριστά κοπάδια για κάθε φύλο αλλά και μέγεθος. Τρέφεται με μέδουσες, καλαμάρια και με μεγάλη ποικιλία βενθικών ψαριών, γαρίδων, καβουριών ακόμη και ολοθούριων. Ο μεσογειακός του πληθυσμός έχει αξιολογηθεί ως Κυνδινεύον ενώ δε προστατεύεται. Κύριες απειλές που αντιμετωπίζει στη Μεσόγειο είναι τόσο παρεμπίπτουσα αλιεία όσο και η στοχευμένη αλιεία του καθώς σε ορισμένες χώρες θεωρείται εμπορικό είδος.
Carcharinus plumbeus (Σταχτοκαρχαρίας (Cy and Gr))
Ο σταχτοκαρχαρίας απαντάται στον Ειρηνικό και τον Ινδο-Ειρηνικό ωκεανό και στον Ατλαντικό ωκεανό, συμπεριλαμβανομένης της Μεσογείου. Απαντάται σε όλες τις Ελληνικές θάλασσες από την παραλιακή ζώνη έως τη πελαγική εκτελώντας εκτεταμένες εποχικές μεταναστεύσεις. Τρέφεται, κυρίως, με οστεϊχθύες αλλά στις διατροφικές συνήθειες του συγκαταλέγονται επίσης μικροί καρχαρίες, κεφαλόποδα, γαρίδες, ράγιες και ζωοβένθος. Ο μεσογειακός του πλυθησμός έχει αξιολογηθεί ως Κυνδινεύον με κύριες απειλές την παρεμπίπτουσα αλιεία από τράτες, παραγάδια αφρού και βυθού, δίχτυα, καθώς και υποβάθμιση των παράκτιων οικοσυστημάτων. Το είδος δε προστατεύεται στη Μεσόγειο.
Alopias vulpinus (Αλεπού ή Αλεπόσκυλος (Gr), Αλουπόσκυλος (Cy))
O αλεπόσκυλος είναι κοσμοπολίτικο είδος, το οποίο ζει συνήθως σε τροπικά και κρύα-εύκρατα νερά, σε όλους τους ωκεανούς του κόσμου συμπεριλαμβανομένης και της Μεσογείου και Μαύρης Θάλασσας. Είναι ένας μεγάλος πελαγικός καρχαρίας, ο οποίος απαντάται σε παράκτιες περιοχές, πάνω από την ηπειρωτική κρηπίδα αλλά και στην επιπελαγική ζώνη, μακριά από την ξηρά. Βρίσκεται συνήθως σε βάθη που κυμαίνονται από την επιφάνεια της θάλασσας ως και τα 550 μ. Τρέφεται κυρίως με μικρά πελαγικά ψάρια που σχηματίζουν αγέλες, καλαμάρια, πελαγικά καρκινοειδή και σπανιότερα ψαροπούλια. Ο μεσογειακός του πληθυσμός έχει αξιολογηθεί ως Κυνδινεύον με κύρια απειλή την παρεμπίπτουσα αλιεία από παραγάδια για ξιφίες και τόνους, αλλά και τράτες, δίχτυα, γρι-γρι. Με βάση την Οδηγία 120/2018 αλλά και τη Σύσταση του ICCAT 2009-07 απαγορεύεται η στοχευμένη αλιεία του είδους και όλων των ειδών του γένους Alopias.
Lamna nasus (Λάμνα ή Τουνόσκυλος (Cy), Λάμια (Gr))
Η λάμια ζει σε υποτροπικά και εύκρατα νερά. Eίναι πελαγικό, ωκεανόδρομο είδος, που συναντάται σε βάθη από 0-715 μ. ανοιχτά των ακτών αλλά και μακριά από τις ακτές. Τρέφεται με άλλους μικρούς καρχαρίες, μικρά, πελαγικά ψάρια που σχηματίζουν αγέλες, μαλάκια, ισόποδα, στοματόποδα και καλαμάρια. Γεννά 1-5 μικρά τη φορά, και τα θηλυκά φτάνουν στο στάδιο της ωριμότητας στο 12ο με 13ο έτος της ηλικίας τους, ενώ τα αρσενικά στο 7ο με 8ο. Κύριες απειλές είναι η στοχευμένη & άδηλη αλιεία από παραγάδια και τράτες. Ο μεσογειακός του πληθυσμός έχει αξιολογηθεί ως Κρισίμως Κυνδινεύον ενώ το είδος προστατεύεται με βάση τη Σύμβαση Βαρκελώνης, τη Σύμβαση Βέρνης, τη Σύσταση GFCM/42/2018/2, το Κανονισμός 2015/2102 κ.α.
Alopias supercilosus (Αλουπόσκυλος ή Μεγαλομάτης αλουπόσκυλος (Cy), Αλόπιας ο μεγαλόματος (Gr))
O Αλόπιας ο μεγαλόματος είναι ένα κοσμοπολίτικο είδος των τροπικών και υποτροπικών περιοχών. Εντοπίζεται στην ωκεάνια ζώνη αλλά και σε παράκτιες περιοχές από την επιφάνεια έως τα 723 μ βάθος. Τρέφεται με πελαγικά και βενθικά ψάρια, όπως σκουμπριά, μπακαλιάρους και κεφαλόποδα. Γεννάει 2 έως 4 μικρά και φτάνουν στο στάδιο της ωριμότητας στο 12ο με 13ο έτος της ηλικίας τους, ενώ τα αρσενικά στο 9ο με 10ο. Ο μεσογειακός του πληθυσμός έχει αξιολογηθεί ως Κυνδινεύον λόγω της υπερεκμετάλλευσης του πληθυσμού τους σαν παρεμπίπτον αλίευμα ενώ το είδος προστατεύεται με βάση το Κανονισμός 2017/2107, Κανονισμός 2018/120, Σύσταση ICCAT 2009-07.
Δευτερεύοντα είδη
Isurus oxyrinchus (Toυνόσκυλος (Cy), Ρυγχοκαρχαρίας (Gr)
Ο ρυγχοκαρχαρίας είναι ένα κοσμοπολίτικο και ωκεανόδρομο είδος με ευρύτατη γεωγραφική εξάπλωση στον Ινδο-Ειρηνικό, τον Ειρηνικό ωκεανό και τον Ατλαντικό, συμπεριλαμβανομένης της Μεσογείου. Eίναι ένας μεγάλος πελαγικός καρχαρίας, προσαρμοσμένος να ζει σε τροπικά και εύκρατα νερά, σε βάθη που κυμαίνονται από την επιφάνεια της θάλασσας ως τα 740 μ. ενώ αρκετές φορές απαντάται κοντά στις ακτές. Πραγματοποιεί μεγάλες εποχικές μετακινήσεις και τρέφεται με ψάρια, άλλους καρχαρίες και κεφαλόποδα ενώ τα μεγαλύτερα άτομα τρέφονται με μεγαλύτερου μεγέθους λεία και μικρά κητώδη. Ο μεσογειακός του πληθυσμός έχει αξιολογηθεί ως Κρισίμως Κυνδινεύον με κύρια απειλή την στοχευμένη και παρεμπίπτουσα αλίευσή του από παραγάδια αφρού και σπανιότερα από δίχτυα. Το είδος προστατεύεται με βάση τη Σύμβαση της Βαρκελώνης, τη Σύμβαση της Βέρνης τη Σύσταση του GFCM/36/2012/3 και GFCM/42/2018/2.
Mustelus spp (Γαλέοι)
Οι γαλέοι είναι είδη της οικογένειας Triakidae. Υπάρχουν περίπου 30 είδη γαλέων ενώ στη Μεσογείο εντοπίζονται 3 είδη, ο Mustelus asterias (SDS), Αστρογαλέος, ο Mustelus mustelus (SMD), Γκριζογαλέος και ο Mustelus punctulatus (MPT), Στικτογαλέος. Είναι μεσαίου μεγέθους καρχαρίες, που εντοπίζονται στην ωκεάνια και νηριτική ζώνη από την επιφάνεια έως τα 650 μ βάθος. Τρέφονται με καρκινοειδή, κεφαλόποδα και ψάρια. Αποτελούν σημαντικό μέρος της Μεσογειακής αλιείας με τράτα και παραγάδια ενώ παλαιότερα και με δίχτυα αλλά σήμερα ο πληθυσμός και των 3 ειδών έχει μειωθεί σημαντικά εξαιτίας της υπερεκμετάλλευσής τους με αποτέλεσμα να έχει αξιολογηθεί ως Τρωτός. Κανένα από τα 3 είδη δε προστατεύεται στη Μεσόγειο.
Prionace glauca (Γλαυκοκαρχαρίας, Γλαύκος ή Μπλε Καρχαρίας (Cy and Gr))
Πιθανόν ο Χονδριχθύς με τη πιο ευρεία εξάπλωση. Ζει σε υποτροπικές περιοχές, σε εύκρατα και τροπικά νερά, σε όλους τους ωκεανούς και τις θάλασσες του κόσμου συμπεριλαμβανομένης της Μεσόγειου, αλλά απουσιάζει από τη Μαύρη Θάλασσα. Εντοπίζεται από την επιφάνεια έως τα 1000 μ βάθος και πραγματοποιεί μεγάλες εποχικές μετακινήσεις. Στη διατροφή του περιλαμβάνονται διάφορα ψάρια, μεταξύ άλλων άλλοι, μικρού μεγέθους καρχαρίες, καρκινοειδή, κεφαλόποδα, κουφάρια κητωδών και, περιστασιακά, θαλασσοπούλια. Ο πληθυσμός τους έχει μειωθεί δραματικά λόγω της στοχευμένη αλιείας με παραγάδια τόσο για τη σάρκα όσο και για τα πτερύγιά του με αποτέλεσμα να έχει αξιολογηθεί ως Κρισίμως Κυνδινεύον χωρίς ωστόσο να προστατεύεται στη Μεσόγειο.
